انواع لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس کدامند؟
زمانی که یک مهره روی مهرههای زیرین خود به جلو حرکت کند، عارضهای به نام لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس رخ میدهد. این عارضه به علل مختلفی بیشتر در ستون فقرات کمری اتفاق میافتد. دلیل رخ دادن اختلال فوق در ناحیه ستون کمری بیشتر به این دلیل بوده که وزن سنگین بالا تنه فشار زیادی به کمر وارد میکند؛ از این رو عوارضی مانند لغزش مهرهها ایجاد میشود. عارضه اسپوندیلولیستزیس اگر به موقع درمان نشود، ممکن است خطرات جبران ناپذیری را برای فرد ایجاد کند. زمانی که یک مهره از محل اصلی خود بیرون بیاید، ثبات تمام ستون فقرات به هم میریزد که پیامدهای منفی مانند تغییر شکل ستون فقرات یا فشردگی نخاع را در پی دارد. علائم این عارضه بسیار زیاد و متفاوت بوده؛ از این رو پزشکان آن را به انواع مختلفی برای تشخیص دقیق تقسیمبندی کردهاند.
معرفی انواع لغزش مهرههای کمری
انواع لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس بر اساس علت ایجاد و علائم به دستههای زیر تقسیمبندی میشوند:
اسپوندیلولیستزیس دیسپلاستیک
اسپوندیلولیستزیس دیسپلاستیک یا اسپوندیلولیستزیس مادرزادی یکی از انواع لغزش مهرههای کمری بوده که از بدو تولد همراه فرد است. این عارضه اگر درمان نشود، میتواند منجر به تضعیف مفاصل فاست شود. با تضعیف این مفصلها فعالیتهای روزمره معمولی مثل خم شدن یا پیچش، مهرهها را از جای اصلی خود خارج میکند.
Spondylolisthesis Isthmic
هنگامی که در ناحیه pars interarticularis یک شکستگی رخ دهد، عارضه Spondylolisthesis Isthmic به وجود میآید. pars interarticularis یک نوار باریک استخوانی است که مهرههای کمر را در مفاصل فاست به هم وصل میکند. هر گونه شکستگی و آسیبی در این ناحیه حساس عوارض جبران ناپذیری مانند Spondylolisthesis Isthmic را به وجود میآورد. شکستگی در این ناحیه بیشتر در کودکان ۵ تا ۷ سال ایجاد میشود، ولی علائم آن اغلب تا بزرگسالی بروز پیدا نمیکند. در واقع علائم این عارضه هنگامی که مفاصل فاست دچار انحطاط میشوند، خود را نشان میدهند. پس ریشه این نوع لغزش مهرههای کمری را باید در شکستگیهای ایام کودکی جستجو کرد.
لغزش مهرههای کمری دژنراتیو
در صورتی که مفاصل فاست به علت بالا رفتن سن رو به انحطاط و تحلیل بروند، لغزش مهرههای کمری دژنراتیو شکل میگیرد. این یکی از شایعترین اثرات بیماری آرتروز است که خود عوارض خطرناکی مانند تنگی کانال نخاعی را به وجود میآورد. با ایجاد این عارضه فرد علائمی مثل ضعف عضلانی در همسترینگ را تجربه میکند.
Spondylolisthesis تروماتیک
لغزش مهرههای کمری از نوع Spondylolisthesis تروماتیک به علت شکستگی ستون فقرات در اثر حوادثی مانند سقوط یا تصادف به وجود میآید. این حوادث سبب خارج شدن مهرهها از محل خود و از بین رفتن تراز ستون فقرات میشوند. متخصصین ارتوپد این عارضه را به عنوان ضربهای میخوانند تا از اسپوندیلولیستزیس ایستمی ( این عارضه در ایام کودکی به وجود میآید) متمایز شود.
لغزش مهرههای کمری پاتولوژیک
لغزش مهرههای کمری پاتولوژیک در اثر بیماریهای پس زمینهای مثل تومور ستون فقرات، پاژه، استئومیلیت و … ایجاد میشود. هر کدام از این بیماریها سبب تضعیف نقاط اتصال مهرهها به هم و در نهایت آسیب ناگهانی به ستون فقرات میشوند. لغزش مهرههای کمری یکی از اختلالات ناشی از این بیماریهاست که باید به موقع شناسایی و درمان شوند.
لغزش مهرههای کمری یاتروژنیک
این نوع لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس در اثر خطای جراحی به وجود میآید. در صورتی که خطای جراحی منجر به تضعیف ساختار یکپارچه ستون فقرات شود، عارضه لغزش مهرههای کمری یاتروژنیک در این ناحیه شکل میگیرد.
راههای پیشگیری از انواع لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس
با اینکه پیشگیری از بسیاری انواع لغزش مهرههای کمری تا حدی امکانپذیر نیست، اما میتوانید برای محافظت از ستون فقرات خود چندین اقدام را انجام دهید. اقدامات پیشگیری از اسپوندیلولیستزیس عبارتند از:
تناسب اندام خود را حفظ کنید
حفظ تناسب اندام یکی از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از این عارضه است. وزن زیاد بالاتنه بخصوص در ناحیه شکم فشار زیادی را به کمر وارد میکند. فشار وارد شده بر مهرههای کمر احتمالا بروز لغزش مهرههای کمری را بالا میبرد. همچنین چاقی زمینه ساز مشکلاتی مانند استئوآرتریت است که این بیماری سبب انحطاط مفاصل فاست میشود.
غذاهای مفید برای تقویت ستون فقرات بخورید
از دیگر راههای پیشگیری از لغزش مهرههای کمری مصرف غذاهای مقوی و مفید برای تقویت ستون فقرات و حذف مواد غذائی زائد و بدون هیچگونه ارزش غذایی است. برای تقویت ستون فقرات روزانه ویتامین D و کلسیم زیادی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این ویتامینها و مواد معدنی در سلامت و تقویت استخوانهای بدن بسیار مفید هستند.
استعمال دخانیات را محدود کنید
بر اساس مطالعات انجام شده افرادی که سیگار میکشند بیشتر از دیگر افراد درد کمر را تجربه میکنند. استعمال سیگار سبب تشدید درد کمر و کند شدن روند بهبودی میشود. پس برای درمان این عارضه و پیشگیری از ابتلا به آن مصرف دخانیات را کم کنید.
راههای درمان انواع لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس
راههای درمان انواع لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس با توجه به تشخیص پزشک یا شدت بیماری و شرایط بیمار بسیار متفاوت است. برای بهبود این اختلال اغلب متخصص ارتوپد یکی از روشهای درمانی زیر را توصیه میکند:
حرکات اصلاح شده
پزشک متخصص برای بهبود این اختلال از بیمار میخواهد که حرکات بدنی خود را اصلاح کند. اصلاح این حرکات تا حد زیادی منجر به رفع علائم کمر درد میشود. گاهی نیز پزشک در کنار اصلاح حرکات استفاده از بریسهای مخصوصی را برای تسکین درد تجویز میکند. همچنین در صورتی که فرد از درد زیادی در ناحیه کمر داشته باشد، استراحت مطلق میتواند به تسکین درد کمک کند.
توانبخشی فیزیکی
یک راه درمانی دیگر استفاده از یک برنامه توانبخشی فیزیکی است که سبب تسکین درد و کاهش التهاب میشود. همچنین توانبخشی فیزیکی در بهبود تحرک و قدرت بسیار موثر است. این برنامه اغلب شامل فیزیوتراپی، آب درمانی و پیلاتس بالینی میشود.
دارو درمانی
بسیاری اوقات پزشک متخصص برای تسکین درد و کاهش اسپاسم عضلانی دارو تجویز میکند. استفاده از این دارو در طولانی مدت باید زیر نظر پزشک معالج باشد.
عمل جراحی
در نهایت در صورتی که هیچ یک از روشهای درمانی نامبرده موثر نباشد، پزشک عمل جراحی را توصیه میکند. در حین جراحی پزشک متخصص با استفاده از پیچ و میلههای آهنی مخصوص مهره لغزیده را به مهرههای مجاور متصل میکند. در صورتی که لغزش مهرهها سبب دیسک بین مهرهای هم شده باشد، دیسک هم با روش جراحی رفع میشود.
جمعبندی
عارضه لغزش مهرههای کمری یا اسپوندیلولیستزیس در اثر حوادث مختلف با سبک نادرست زندگی پیش میآید. در صورتی که علائمی مانند ضعف عضلانی، کمر درد، بی حسی و گز گز شدن پاها را دارید، برای تشخیص این بیماری سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید. روش درمانی این بیماری با توجه به شرایط و نیازهای بیمار متفاوت است. پزشک پس از معاینه فرد و تشخیص قطعی این عارضه یکی از روشهای درمانی مانند اصلاح فعالیتهای بدنی همراه با استراحت، داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی و در برخی موارد عمل جراحی را پیشنهاد میدهد.